AYÇA ALAYLI, Gelişim Psikoloğu
Türkiye’de yapılan bir çalışma, 0-6 yaş arasındaki çocukların %45’inin cep telefonu, %43’ünün tablet kullandığını, genellikle oyun oynadıklarını, çizgi film izlediklerini, müzik dinlediklerini ve fotoğraf baktıklarını gösteriyor. Ayrıca çocukların %70’i zamanlarını televizyon izleyerek geçiriyor*.
Bu noktada, yasaklayıcı bir yaklaşım yerine çocukların teknolojiyi nasıl kullandıklarına odaklanmak gerekiyor.
- Sadece süre değil, içerik de önemli: Çocukların ekrana maruz kalma süreleriyle ilgili bir görüş birliği olmamakla birlikte, ideal sürenin belirlenmesi için “Dijital cihazlarla çocuğun geçirdiği zaman onun sağlığından, fiziksel aktivitesinden, gelişimini destekleyen etkinliklerden, sohbetten, uyku zamanından çalıyor mu?” sorusunu cevaplamanız yeterli. Sürenin yanı sıra, çocuğun dijital ortamda karşılaştığı içerik sayısı durmaksızın büyüyor ve kalitesini kontrol etmek zorlaşıyor. İçeriğin, ebeveyn-çocuk etkileşimine izin vermesi, dil gelişimi gibi farklı gelişim alanlarını desteklemesi, çocukla etkileşimli olması gibi özelliklerine** dikkat etmenin yanı sıra örneğin, Bilgi Üniversitesi’nin Dijital medya ve çocuk gibi platformlarından uygulama önerileri almak işe yarayabiliyor.
- Çocuğunuza eşlik edin: Teknoloji gelişiyor olsa da, ebeveyn-çocuk arasındaki etkileşimin katkılarına eş değer bir cihaz henüz üretilemedi. Dolayısıyla, dijital içerik tüketiminde çocukların bir yetişkinle beraber, ekranda gördükleri hakkında konuşarak, soru sorarak, gerçek hayatla bağ kurmaları önemlidir. “Sussun, biraz dursun, yemek yesin” gibi düşüncelerle, çocuklar ekran önünde bırakıldığında, duygusal gelişimleri zarar görüyor, ekran ışığına uzun süre maruz kalmak, uyku düzenini olumsuz etkiliyor.
- Çocuğunuza dijital medya kullanımını öğretin: Çocuğa yararlı ve zararlı içerikleri nasıl ayırt edebileceğini öğretmek, dijital ortamda da gerçek hayatta olduğu gibi, saygılı ve bilinçli olmanın önemi konusunda onunla konuşmak gerekiyor.
- Kendi teknoloji kullanım sürenizi ve şeklinizi gözden geçirin: Ev ortamında cep telefonu elinizden düşmüyor, eve geldiğinizde sadece televizyon izliyorsanız, çocuğa sınır koymak oldukça zorlaşabilir. Evde kimsenin cihazlarla ilgilenmediği zamanlar, yerler yaratılabilir. Örneğin, hep birlikte yemek hazırlayabilir, oyun oynayabilir, yatak odalarında cihaz kullanmamaya karar verebilirsiniz.
Çocuğunuzla kaliteli zaman geçirmeye özen göstermeniz dileğiyle…
* Aral, N. Ve Doğan Keskin, A. (2018). Ebeveyn bakış açısıyla 0-6 yaş döneminde teknolojik alet kullanımının artması. Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 5, 317-348.
**Mustafaoğlu, R. , Zirek, E., Yasacı, Z. & Razak Özdinçler, A., (2018). Dijital teknoloji kullanımının çocukların gelişimi ve sağlığı üzerine olumsuz etkileri. Addicta: The Turkish Journal
