İZEL G. ÖZKAN, Klinik Psikolog
Ücretli çalışılan iş ile sosyal yaşama, aileye, fiziksel ve psikolojik sağlığa, keyif alınan hobilere ve etkinliklere ayrılan zaman arasında bir denge kurmak önemlidir. Uzun saatler süren mesailer, geniş tutulmuş iş tanımları ile birlikte farklı sorumlulukları da kusursuz bir şekilde yerine getirebilecek ‘’ideal çalışan’’ profilinin desteklenmesi, kişilerin özel hayatlarına, ailelerine ve kendilerine ayırdıkları zamanı azaltmaktadır. İş ve özel yaşamı birbirinden uzaklaştırıp, ayrı tutma anlayışı, “işe girdiğinde evi, eve girdiğinde işi kapıda bırakacaksın’’ gibi cümleler, bu iki alan arasında
kaçınılmaz bir çatışmaya, kişilerin zaman ve enerji kaynaklarının tükenmesine neden olmaktadır(2).
Yapılan araştırmalar, iş yükünün, çalışma saatlerinin artmasıyla birlikte iş-özel yaşam dengesinin(3), kendini iyi hissetme halinin(4) azaldığını öte yandan kaygı, depresyon, iş ve yaşam tatminsizliği(5) ve partnerlerle yaşanan çatışmanın(6) arttığını göstermektedir. Benzer şekilde, iş-özel yaşamını dengeleyemeyen kişilerin işten ayrılma niyetlerinin de yüksek olduğu görülmektedir(7).
Şirketlerin çalışanları için sağlayabileceği hizmetlerin yanı sıra kişilerin iş-özel yaşam dengesi açısından yapabilecekleri bazı düzenlemeler de bulunmaktadır:
- Kendi ihtiyaçlarınızın farkında olun: Genellikle iş yaşamı ve evdeki sorumluluklar artmaya başlayınca, programdan çıkarılan ilk etkinlikler kişinin kendisiyle ilgili olmaktadır. Örneğin, arkadaşlarınızla buluşmak, gezmek, müzik dinlemek, puzzle yapmak, kitap okumak, yoga, meditasyon, egzersiz yapmak gibi keyif aldığınız etkinlikleri rutin haline getirmeye çalışabilirsiniz.
- Teknoloji diyeti uygulayın: Her ne kadar teknoloji hayatın bir parçası, yaşamı belirli ölçüde kolaylaştıran bir unsur olsa da, bazen insanları “’anı”’ yaşamaktan alıkoyabiliyor. Belirli bir saatten sonra acil olmayan iş maillerinizi, iş görüşmelerinizi bir kenara bırakmak, ertelemek önemlidir.
- Mükemmel olmaktan kaçının: Her zaman en iyisini, en doğrusunu yapmak zorunda değilsiniz. Zaman zaman ebeveyn, çalışan, arkadaş ya da bir partner olarak sizin de eksikleriniz olacaktır. Eksik yönleri anlamak, kabul etmek, destek talep etmek önemlidir.
- Adım adım değişimi planlayın. Örneğin, arkadaşlarınızla uzun zamandır zaman geçirmediğinizi fark ettiyseniz, bütün haftanızı etkinliklerle doldurmaya çalışmak yerine ilk başta bir etkinlik planlamak size daha iyi gelebilir.
(1)http://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/work-life-balance/
(2)Vieira, J. M.,Matias, M., Lopez, F. G., &Matos, P. M. (2018). Work-family conflict and enrichment: An exploration of dyadictypologies of work-familybalance. Journal of VocationalBehavior, 109, 152-165.
(3)Goh, Z.,Ilies, R., & Wilson, K.S. (2015). Supportive supervisors improve employees’ dailylives: The role supervisorsplay in theimpact of dailyworkload on life satisfactionviawork–familyconflict. Journal of VocationalBehavior, 89,65-73.
(4)Matthews, R. A.,Wayne, J. H., &Ford, M. T. (2014). A work–familyconflict/subjectivewell-beingprocess model: A test of competingtheories of longitudinaleffects. Journal of AppliedPsychology, 99(6), 1173.
(5)Haar, J. M.,Russo, M., Suñe, A.,&Ollier-Malaterre, A. (2014). Outcomes of work–life balance on jobsatisfaction, life satisfactionandmentalhealth: A studyacross seven cultures. Journal of VocationalBehavior, 85(3), 361-373.
(6)Vahedi, A.,Krug, I.,Fuller-Tyszkiewicz, M., &Westrupp, E. M. (2018). Longitudinal associations between work-family conflict and enrichment, inter-parental conflict,and child internalizing and externalizing problems. Socialscience&medicine, 211, 251-260.
(7)Mustafayeva, L.,& Bayraktaroğlu, S. (2014). İş-Aile Çatışmaları ve Hayat Memnuniyeti Arasındaki İlişki: Türkiye ve İngiltere’deki Akademisyenlerin Karşılaştırılması. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 127-145.
