İZEL G. ÖZKAN, Klinik Psikolog
Günümüz ebeveynlerinin azımsanmayacak kadarı çocukluklarında ebeveynleriyle cinsellik hakkında konuşmayı akıllarından dahi geçiremezdi. ‘’Ben nereden geldim?’’ gibi bir soru sorduklarında, ya leylekler günü kurtardı ya da ‘’sen sus bakıyım ne kadar ayıp’’ denerek utanç duygusuyla konu kapatıldı. Şimdi o çocuklar, bugün ebeveyn oldu ve değişen pek çok şey gibi bu konudaki tutum ve davranışlar da evrildi, dönüştü ve kendi ebeveynlerine kıyasla, çocuklarla cinsellik hakkında konuşmanın önemini daha çok hissetmeye başladılar. Hal böyle olunca, konu hakkında okumak, çocuğa bu konunun nasıl aktarılacağını öğrenmek bir ihtiyaç haline geldi.
Doğumdan itibaren hep bir merak içinde olan fakat bu merakını sözel yollar aracılığıyla dışa vuramayan çocukların 3 yaş civarında nasıl dünyaya geldikleri ve nasıl yok olacakları yani ölüm ve cinsellik hakkında sorular sormaya başladığını gözlemleriz. Ebeveynler bu dönemde, ‘’Ben nasıl oldum? Ölünce insanlara ne olur? Benim bedenim kızların/erkeklerin bedeniyle aynı mı? Sen sonsuza kadar yaşayacak mısın?’’ sorularıyla yoğun olarak karşılaşabilir. Bu sorular, çocukların kendi varoluşlarıyla ilgili merakları doğrultusunda gelen sorular çocuğun gelişimi ve öğrenme arzusu açısından çok kıymetlidir. Çocuğun bu soruları cevapsız bırakılmamalıdır ki çocuk da soru sormaktan, ilgi duymaktan vazgeçmesin.
Cinsel Bilgi ve Gelişim
3 yaşa kadar çocuklar kendi genital bölgelerini keşfederler, başkalarına kendi genital bölgelerini gösterebilirler ve diğer insanların genital bölgelerini merak ederek bakmak isteyebilirler. Çıplak olmak kendilerini daha özgür hissettirir ve bu duygudan hoşlanırlar. 4-6 yaş arasındaki çocuklar ise, hala kendilerinin ve başkalarının bedenleri konusunda merak içindedirler. El ele tutuşmak, öpüşmek gibi flört davranışlarını taklit ederler, genital bölgeleri hakkında konuşurlar ve çevrelerinde duydukları bazı argo kelimeleri anlamlarını bilmeseler de kullanırlar, doktorculuk oyununun bu yaşlarda favori oyunlardan olması tesadüf değildir. Bu oyun esnasında kız ve erkek bedeninin nasıl farklı olduğu sorusuna yanıt bulmaya çalışırlar.
Çocuğun Cinsel Oyunları ve Ebeveynler
Çocuğunu cinsel oyunlar oynarken görmek pek çok ebeveyni şaşırtabilir hatta endişelendirebilir çünkü nasıl tepki vereceklerini bilemeyebilirler. Çocuğunuzun böyle bir oyun oynadığını fark ettiğinizde, sakince yanına giderek, mahremiyet kurallarını hatırlatabilir, sonrasında ise ‘’kendi vücudun ve başkalarının vücudu ile ilgili bazı merak ettiğin şeyler olduğunu görüyorum. Bunları birlikte konuşabiliriz’’ diyerek bu durumu fırsata çevirebilir ve merak ettiklerini gidermesini sağlayabilirsiniz. Çok nadir de olsa bazen bu oyunların çocuğu rahatsız ettiğini ve oyun içinde kendini güvende hissetmediğini fark ederiz. İçinde bulunduğu oyundan hoşlanmadığını gözlemlediğinizde, onunla kendini rahat hissetmediği hiçbir oyunda bulunmak zorunda olmadığı bilgisini paylaşmanız ve çocuğunuzu sakinleştirmeniz faydalı olacaktır.
Yazının devamı önümüzdeki hafta yayınlanacaktır.
Ebeveynlere Önerilen Kaynaklar:
1. Semerci, B. (2008). Çocuklarımızla Cinsellik Hakkında Nasıl Konuşmalı?.İstanbul: Alfa Yayıncılık.
2. Uçar, H. (2008). Çocuk Cinsel Eğitimi. İstanbul:Duvar Yayınları
3. Barraj, Mahfouz, B. (2017). Kırmızı Çizgi. İstanbul: Erdem Çocuk Yayınevi
